9 Şubat 2015 Pazartesi

#karıgibi gülme lan!

Bebe dışında uzun zamandır beynimi bu kadar karıncalandıran bir şey olmamıştı. Şu reklamı diyorum;



Halbuki bunun ilk ve -tahmin ediyorum- uluslararası versiyonu hakkında daha tatlı şeyler hissetmiştim. Öyle coşku falan değil, ne bileyim erkek egemen dile vurulmuş bir darbe de değil ama hoş bir fikirdi. Onu da şurada görelim:



Bu ilk reklamda görüleceği üzere yerleşik bir "kız gibi (like a girl)" tabiri var. Muhtemelen de erkeklerin icat ettiği, işte kız tabiatının çok da sert olmayışından dolayı kızların biraz yavaş koştuğunu, topları çok da kuvvetli atamadığını ima eden bir ifade. Genellikle de erkeklerin birbirine hitaben kullandıkları bir ifade. Adam topu kuvvetli atamadı mı? Al işte kız gibi attın! Hızlı koşamıyor musun? Demek ki kız gibi koşuyorsun... Reklam kampanyası kızların da bu "kız gibi" tabirini ne kadar içselleştirdiğine dikkat çekiyor. Bir şeyi "kız gibi" yap denince abartılı bir yavaşlıkla, beceriksizlikle, hatta biraz kırıtarak yapan kızlara aynı şeyi "kendisi gibi" yapması söylendiğinde o işin gayet de hakkını verebildiği gösteriliyor. Ve işin ilginç tarafı, henüz ergenliğe girmemiş küçük kızların "kız gibi" tabirini bir aşağılama olarak görmediği daha doğrusu bu aşağılayıcı ifadeyi bilmedikleri ortaya çıkıyor. Yani ergenlikte her ne oluyorsa bir şeyi kız gibi yapmak birdenbire kötü bir şey haline geliyor. Ardından kapanış, "bundan sonra kız gibi değil kendin gibi yap canımciğerim. sen yaparsın. sen süpersin. kız gibi demek bok gibi demek değil, anladın mı?" (anladım diyerek başlar öne eğiliyor) (şaka şaka eğilmiyor. başlar dik.).

Çok geçmeden bu reklam kampanyasının bir adet de Türk versiyonu çekildi. Baştan söyleyeyim, Türkiye'de böyle bir versiyonun olmasını "çalıntı", "kopya" ya da "taklit" olarak görmüyorum. Orkid/Always satıldığı her ülkede ayrı bir kampanya yumurtlayacak değil. Zaten buna ihtiyaç da yok. Orijinal kampanyayı dublajlamak ise etkisini azalttığı gibi işi de sevimsiz gösterir. O halde aynı temayı, yani bir şeyi "kız gibi" yapmanın alay edilecek bir şey olmadığını anlatmak için Türk bir ekip Türk tüketici için Türkçe bir kampanya hazırlar.

Reklam temasının hafif feminist (ama çok da öyle şey değil, azıcık) mesajını Türkiye'de verecek kişi tabii ki Nil Karaibrahimgil olarak seçilmiş. Kendisi hakim söyleme tek başına baş kaldırırken (şarkı söyleyerek) senaryo icabı çekine çekine bakan kızlara da eliyle "gelin gelin, siz de benimle söyleyin, baş kaldıralım beraber" işareti yapıyor. Ardından kızları karşısına alıp bir başöğretmen edasıyla "kız gibi yap sen naparsan senkızgibiyapsannaaaparsonmıymıymıy KIZ GİBİ YAP OL KAHRAMAN" diye son mesajını verip kızları gönderiyor. Çünkü kızlarımız kendisi bilemez, birisinin karşılarına geçip tane tane (mümkünse nağmeli, çünkü akılda kalması daha kolay) anlatması lazım.

Nil Hanım'ın şarkısı şöyle başlıyor;

Kız gibi gülme dediler
Kız gibi koşma dediler

Bir dakika, reklamın orijinalinde böyle bir ifade yok ki? Kimse kimseye "Kız gibi yapma" demiyor, sadece bir işi kız gibi yapmak bir çeşit alay konusu. Sanırım Nil Karaibrahimgil (ve ekibi) şöyle düşünmüş: bizim memlekette de bir işi kız gibi yapmakla alay edilir. "Kız gibi koşma" denir mi? Denir. Başka? "Kız gibi gülme" de denir. Yanlış... O ifadenin aslı "Karı gibi gülme lan!"dır. Ayrıca kızlara da söylenmez, erkekler arasında bir aşağılama ifadesi olarak kullanılır. Nil kızımız tabii ki reklamda "karı gibi" diyemeyeceğinden böyle saçma sapan laflar yumurtlamış. Sanki yıllardır kızlara "kız gibi gülme" "kız gibi koşma" deniyormuş gibi "siz onlara bakmayın, kız gibi yapın. yapamazsın derler, siz yapın" şeklinde kendince güzel bir mesaj vermeye çalışmış ama mizansenle birleşince ortaya son derece sevimsiz ve didaktik bir iş çıkmış.

Canımı en çok sıkan farklardan biri de orijinal reklamda mesajı ünlü birisinin değil de rastgele seçilmiş kızların vermesi, yerli versiyonda ise mesajın ilk andan reklam yüzü ünlü kimse tarafından seslendirilmesi. Yani tüketicinin ya da bu mesajı alacak kızların kendini özdeşleştirebileceği, kendisi gibi kızlara karşılık kızlara rol model olarak sunulan bir ünlü. En başta soru kendilerine sorulduğunda "kız gibi" ifadesini gerçekte bir aşağılama olduğunu farketmeden taklit eden kızlar, ekibin sorularıyla esas mesajı kendileri düşünerek buluyor (gibi görünüyor. senaryo olsa bile başarılı). Türkiye'de çekilmiş reklamda ise seyirciye/tüketiciye düşünüyormuş gibi dahi yapılmıyor. Mesajını ver çık. Nil yaptı, siz de yapın. Nil yap diyor. Çünkü yapabilirsin. Çünkü Nil yaptı.

İyi de Nil Karaibrahimgil kim? Kim oluyor da kızları karşısına alıp "Naparsan sen kız gibi yap çünkü en iyisini yap ve bir daha yap ve çocuk da yap ve kariyer de yap" diyor? Böyle emir kipiyle? Sevimli desen sevimli değil. Yerleşmiş tabulara karşı çıkan bir tarafı hiç yok. Tam olarak nasıl ve ne için kızlara örnek olarak gösteriliyor? Nil Karaibrahimgil'in o hafif aşk kadını/kaşlarını çatıp dudaklarını büzerek küçük huysuzluklarla istediğini yaptıran kız çocuğu tavrının örnek alınacak bir tarafı var mı?

Kızlar sinmesinler, özgüvenli olsunlar, ne bileyim adet günlerinde beyaz pantolon giyebilsinler, nihai hedef olarak da Nil Karaibrahimgil gibi mi olsunlar? Yoo dostum. Orada dur.

bunları da bilelim

Related Posts with Thumbnails